Czym jest CUK-PP

Czym jest CUK-pp

Certyfikat Umiejętności Komputerowych – poziom podstawowy (CUK-PP) jest dokumentem świadczącym o tym, że jego posiadacz nabył kwalifikację potwierdzającą podstawowe kompetencje komputerowe umożliwiające korzystanie z komputera w dzisiejszym świecie.
To podstawowy certyfikat dla pracowników wszystkich specjalności, którzy na co dzień posługują się komputerem, korzystają z Internetu, tworzą i edytują dokumenty oraz arkusze kalkulacyjne.

Wśród osób zainteresowanych uzyskaniem kwalifikacji „Certyfikat umiejętności komputerowych – poziom podstawowy” będą również:

• Uczestnicy projektów szkoleniowych (często projektów finansowanych ze środków unijnych).
  Są to przeważnie osoby z grup objętych szczególnym wsparciem, np.: osoby bezrobotne w wieku 50+. Te osoby obecnie przystępują do egzaminu na certyfikaty ECDL, ale będą miały też możliwość uzyskania certyfikatu włączonego do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.
• Studenci, także Ci uczący się za granicą.
• Uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, którzy biorą udział w certyfikacji ECDL.
• Osoby dorosłe, które chciałyby skorzystać z możliwości certyfikacji, a nie biorą udziału w dofinansowanych projektach szkoleniowych.
• Osoby starsze i uczestnicy uniwersytetów III-go wieku.
• Posiadacze certyfikatów, które obejmują moduły wchodzące w skład CUK-pp (czyli ECDL BASE, ECDL STANDARD, ECDL PROFILE DIGCOMP 6, 8, 14, 16)., które uzyskali przed uruchomieniem certyfikacji CUK-pp.

W sierpniu 2018 roku decyzją Ministra Cyfryzacji, działającego na podstawie Ustawy z dnia 22 grudnia 2015 roku, do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK) włączono kwalifikację  rynkową  CUK-PP. Przypisano ją do drugiego poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji.
Niedługo potem kwalifikację wpisano do Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK). Decyzją administracyjną Ministra Cyfryzacji z grudnia 2018 roku, Polskie Towarzystwo Informatyczne (PTI) uzyskało uprawnienia Instytucji Certyfikującej (IC) dla tej kwalifikacji.

Włączenie do ZSK kwalifikacji CUK-PP jest istotnym krokiem w stronę wyjścia certyfikacji umiejętności komputerowych poza szkoleniowe projekty unijne i włączenia jej w relacje pracodawcy z pracownikami. Rejestr daje przedsiębiorcom możliwość przeglądu kwalifikacji rynkowych i wybrania tych, których potrzebują dla swoich pracowników lub kandydatów do pracy. Z drugiej strony pokazuje możliwości kształcenia, zdobywania kwalifikacji i certyfikacji osobom, wchodzącym na rynek pracy lub poszukującym nowych wyzwań.
Do końca 2018 roku do ZRK wpisano 41 kwalifikacji rynkowych.

Polskie Towarzystwo Informatyczne  zajmuje się certyfikacją umiejętności komputerowych od roku 1997. Właśnie wtedy Fundacja ECDL z Dublina powierzyła mu funkcję Instytucji Certyfikującej dla certyfikacji ECDL (Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych). PTI jako jedyna na terenie Polski nadal pełni tę funkcję.
Polskie Towarzystwo Informatyczne, jako Instytucja Certyfikująca, powołało do obsługi certyfikacji Polskie Biuro ECDL – wydzieloną jednostkę, podległą bezpośrednio Prezesowi PTI. Do wewnętrznego zapewniania jakości certyfikacji powołano inną wydzieloną jednostkę, podległą Prezesowi PTI – Komisję Jakości.
Komisja Jakości udziela akredytacji dla Centrów i Laboratoriów Egzaminacyjnych, które spełniają opisane warunki.

Walidacja – zarówno ECDL jak i CUK-PP odbywa się w akredytowanych przez PTI Centrach Egzaminacyjnych.
Centrum Egzaminacyjne (CE) jest podstawowym partnerem Polskiego Towarzystwa Informatycznego (jako IC) w procesie certyfikacji. Centrum współpracując z koordynatorem regionalnym, który jest przedstawicielem PTI w regionie, prowadzi promocję certyfikacji, organizuje proces egzaminowania i rozlicza finansowo egzaminy z Polskim Biurem ECDL.
Centrum nadzoruje i odpowiada za jakość procedur egzaminacyjnych i infrastrukturę potrzebną do egzaminowania, współpracując z laboratoriami. Każde Centrum musi współpracować minimum z jednym laboratorium i minimum dwoma licencjonowanymi egzaminatorami ECDL, którzy są także egzaminatorami CUK-PP.

Akredytacja Centrum Egzaminacyjnego ECDL znalazła się na liście certyfikatów/akredytacji (poz. 9), potwierdzających spełnianie wymagań jakościowych ustanowionych dla podmiotów rejestrujących się w Bazie Usług Rozwojowych PARP.

Proces akredytacji Partnera do roli Centrum Egzaminacyjnego ECDL przebiega według kilku etapów:
– Pierwszym krokiem w procesie jest zgłoszenie do systemu, poprzez wypełnienie formularza elektronicznego.
– Po prawidłowym wypełnieniu formularza system przesyła nadawcy hasło do systemu, umożliwiające zalogowanie się i przesyłanie niezbędnych dokumentów.
– Następnie jednostka zgłaszająca przesyła przygotowany przez siebie tzw. Raport Samooceny (RS), który prezentuje jej zasoby, potencjał i tradycję, a także przedstawia model działalności i procedury zapewnienia jakości obowiązujące w firmie.
– W kolejnym etapie RS jest oceniany przez desygnowanych do procesu akredytacji członków Komisji Jakości (KJ), pod kątem wymogów w zakresie certyfikowanych ośrodków egzaminacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem elementów wpływających na zapewnienie jakości procesu egzaminowania i wysokiego poziomu realizacji misji ECDL.

Elementy, opisane w Raporcie Samooceny, które są brane pod uwagę przez Komisję Jakości to:

• misja, cele,
• uprawnienia, certyfikaty, akredytacje, afiliacje,
• możliwości promocji w obszarze szkolenia,
• godziny pracy i dostępność dla Kandydatów do certyfikacji ECDL,
• informacja ilościowa o współpracujących laboratoriach egzaminacyjnych w ramach przewidywanej umowy z PTI,
• pełna lista laboratoriów egzaminacyjnych współpracujących z jednostką aplikującą,
• ogólny stan zatrudnienia (w tym umowy cywilno-prawne) ze szczególnym uwzględnieniem pracowników merytorycznych z zakresu informatyki i szkoleń (w tym licencjonowanych egzaminatorów ECDL),
• informacje o formie współpracy, kwalifikacjach, stażu i osiągnięciach pracowników merytorycznych związanych z obszarem akredytacji – ewentualne certyfikaty, odbyte szkolenia zewnętrzne, dorobek publikacyjny w zakresie przygotowania materiałów szkoleniowych,
• inni pracownicy wykorzystywani do realizacji zadań związanych z planowaną współpracą z PTI,
• oferowane studia, szkolenia kursowe, seminaria, podejmowane akcje szkoleniowe, konkursy itp.,
• metody promocji, naboru i kwalifikowania na szkolenia,
• komunikacja ze słuchaczami,
• plany rozwojowe i kierunki działań szkoleniowych jednostki na najbliższy czas,
• infrastruktura sprzętowa i programowa,
• legalność użytkowanego oprogramowania,
• opis wyposażenia sal dydaktycznych i stanowisk dla słuchaczy,
• rodzaj wyposażenia, powierzchnia sal w relacji do ilości słuchaczy, sprzęt audiowizualny, oświetlenie itp.,
• dostęp do komputerów i Internetu, dostępność  materiałów pomocniczych,
• warunki sanitarne, dostępność do posiłków i warunki relaksu w przerwach (wskazana dokumentacja zdjęciowa przykładowych pomieszczeń i stanowisk słuchaczy),
• dostępność jednostki dla niepełnosprawnych i metody eliminacji ewentualnych ograniczeń,
• stosowany system ocen słuchaczy szkoleń i kryteria zaliczania,
• ocena cząstkowa postępu szkolenia,
• metody sprawdzania umiejętności nabytych na szkoleniu,
• procent zdawalności sprawdzianów i egzaminów,
• wewnętrzna kontrola jakości szkoleń i egzaminów, w tym procedury,
• sposoby oceny kadry uczącej i warunki współpracy (kto ocenia, jak często),
• sposób wykorzystania wyników ocen kadry uczącej,
• rozwój kadry uczącej, plany.

Na tym etapie możliwe są kontakty audytorów KJ z jednostką w celu wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości oraz przygotowania ewentualnych niezbędnych uzupełnień. Następnym krokiem jest wizyta referencyjna w siedzibie Partnera. Do wizyty uzgodnionej z Partnerem wyznaczony zostaje zespół, który następnie przedstawia wnioski z procesu akredytacji na forum Komisji Jakości. KJ, na podstawie wniosków zespołu wizytującego może udzielić lub odmówić przyznania akredytacji. W przypadku pozytywnej decyzji KJ będzie możliwe podpisanie przez Partnera umowy z PTI. W przypadku negatywnej decyzji KJ, jednostka ma prawo ubiegać się ponownie o autoryzację rozpoczynając procedurę od początku, generując nowe zgłoszenie w systemie i przygotowując nowy dokument RS. Odrzucenie wniosku nie powoduje zwrotu opłat poniesionych w procesie akredytacji.

Laboratoria to miejsca egzaminowania z zakresu ECDL/CUK-PP. Każde Laboratorium (Lab) musi współpracować z jednym, wybranym przez siebie akredytowanym Centrum Egzaminacyjnym (CE), które sprawuje merytoryczną opiekę nad działalnością Laboratorium oraz rozlicza egzaminy prowadzone w Lab. Egzaminy przeprowadzane są przez licencjonowanych egzaminatorów ECDL, którzy współpracują z wybranym CE i Lab. Laboratorium ECDL musi spełniać wymogi w zakresie zapewnienia jakości i odpowiedniego poziomu przeprowadzania egzaminów, w tym m.in. musi posiadać legalne oprogramowanie i sprzęt komputerowy oraz dostęp do Internetu. Dodatkowo Lab musi współpracować z osobą, która będzie pełniła rolę administratora tego laboratorium tj. będzie m.in. odpowiadała za oprogramowanie egzaminacyjne. Zalecane jest, aby osoba ta była aktualnym egzaminatorem ECDL.

Osobą, która przeprowadza walidację (i jedyną, z którą kontaktuje się Kandydat) jest Egzaminator, który identyfikuje Kandydatów na egzamin, uruchamia egzaminy, pilnuje przestrzegania regulaminu walidacji a następnie sprawdza te egzaminy. Egzaminator jest związany z IC umową o charakterze licencyjnym zaś z Centrum Egzaminacyjnym – umową o pracę lub umową zlecenie, w której określone są m. in. warunki finansowe. Pytania testowe oceniane są automatycznie przez system, natomiast zadania praktyczne oceniane są jednoosobowo przez egzaminatora (tego, który uruchamiał egzaminy i pilnował zdających), poprzez porównanie wynikowych plików egzaminacyjnych z wytycznymi zawartymi w arkuszach ocen. Przykładowo, jeśli w zadaniu Kandydat miał w którymś z akapitów dokumentu tekstowego zmienić krój czcionki na Arial a jej rozmiar na 12 pkt., arkusz oceny określa, że w danym dokumencie akapit ma być napisany czcionką arial w rozmiarze 12 pkt i jeśli tak jest, egzaminator zaznacza punkt a arkusz automatycznie dodaje go do oceny łącznej. Po sprawdzeniu wszystkich pytań i wpisaniu punktów za każdy poprawny wynik, egzaminator otrzymuje ostateczną ocenę egzaminu (wyniki z pytań testowych w egzaminach B1 i B2 dodawane są automatycznie) z adnotacją czy zdany czy nie zdany i wraz z plikami egzaminacyjnymi zapisuje arkusz w systemie centralnym. Arkusze oceny wraz z plikami egzaminacyjnymi mogą podlegać weryfikacji:

• przez Koordynatora Regionalnego, nadzorującego danego egzaminatora (Koordynator ma obowiązek ponownie sprawdzić w ciągu kwartału 1% egzaminów, ocenionych przez przypisanych do niego egzaminatorów),
• przez Audytora IC, który wyrywkowo przegląda pliki egzaminacyjne wraz z arkuszami ocen a także przegląd przypadki, które wydają się wątpliwe (np. zbyt duża zdawalność w jakiejś grupie czy otrzymane informacje o możliwych nieprawidłowościach),
• przez audytora Instytucji Zewnętrznego Zapewniania Jakości, ustanowionej dla kwalifikacji CUK-PP.

Egzaminatorem ECDL może zostać:

• członek PTI, albo
• nauczyciel informatyki, legitymujący się uprawnieniami MEN do nauczania informatyki, albo
• wykładowca IT wyższych uczelni, albo
• IT trener w firmie szkoleniowej (z co najmniej dwuletnim stażem),

po wyrażeniu pisemnej zgody, legitymujący się co najmniej licencjatem, posiadający odpowiedni certyfikat ECDL, po uzyskaniu rekomendacji Ogólnopolskiego lub Regionalnego Koordynatora ECDL, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia i zaliczeniu Testu Egzaminatora, sprawdzającego znajomość procedur, warunków prowadzenia egzaminów, uprawnień egzaminatora i systemu ECDL (Test Egzaminatora jest bezpłatny i jest ważny przez rok; po upływie tego czasu trzeba go zdawać ponownie, pięciokrotne niezaliczenie testu powoduje konieczność odbycia ponownego szkolenia).

Szkolenia egzaminatorów ECDL na wszystkie uprawnienia są obowiązkowe. Organizuje je Polskie Biuro ECDL w Warszawie we współpracy z jednostkami terenowymi PTI.

Jedynym dokumentem papierowym, który pojawia się w procesie walidacji i certyfikacji jest certyfikat (o określonym wzorze), który Kandydat po zdanych egzaminach może zamówić do wybranego Centrum Egzaminacyjnego lub IC i tam go odebrać. Pozostałe dokumenty (karta rejestracji, arkusze odpowiedzi i pliki egzaminacyjne, formularze zamówień) sporządzane są i przechowywane jedynie w formie elektronicznej na serwerze centralnym IC. Pliki egzaminacyjne i arkusze odpowiedzi przechowywane są co najmniej 3 lata – pozostałe bezterminowo, chyba że Kandydat zażąda wymazania z systemów wszystkich danych jego dotyczących.

Niektóre centra egzaminacyjne są instytucjami szkoleniowymi i niekiedy prowadzą szkolenia przygotowujące do zdania egzaminów ECDL/CUK-PP. Aby uniknąć sytuacji, w której ta sama osoba najpierw szkoli Kandydatów a potem ich egzaminuje:

• W umowie, jaką każdy egzaminator zawiera z PTI zapisano zakaz egzaminowania tych osób, które egzaminator poprzednio szkolił,
• Żeby umożliwić realizację pierwszego punktu, każde Centrum Egzaminacyjne musi współpracować (warunek przyznania akredytacji) co najmniej z dwoma egzaminatorami: jeśli jeden szkoli daną grupę, to drugi może ją egzaminować,
• Kandydat nie ma obowiązku uczestnictwa w kursie przygotowawczym przed przystąpieniem do egzaminów – do egzaminu może podchodzić każdy, niezależnie czy kompetencje nabył w ramach edukacji formalnej, nieformalnej czy pozaformalnej.

IC nie prowadzi szkoleń Kandydatów na certyfikaty ECDL/CUK_PP.

Egzaminator w umowie zawartej z IC wyraża zgodę na odpowiedzialność finansową w przypadku rażącego naruszenia obowiązków, w tym z racji nieuprawnionej pomocy egzaminowanym w odpowiadaniu na pytania lub wykonywaniu zadań egzaminacyjnych.